Kỹ Năng Lắng Nghe Chủ Động - Cách Tạo Dựng Lòng Tin Trong Giao Tiếp

Trong giao tiếp, một trong những kỹ năng quan trọng nhưng thường bị đánh giá thấp là kỹ năng lắng nghe chủ động. Không chỉ đơn thuần là việc nghe người khác nói, lắng nghe chủ động đòi hỏi sự tập trung, thấu hiểu, và phản hồi phù hợp. Kỹ năng này giúp xây dựng lòng tin và mối quan hệ bền vững, đặc biệt trong môi trường công việc và cuộc sống hàng ngày.

1. Lắng nghe chủ động là gì?

Lắng nghe chủ động là quá trình mà người nghe không chỉ nghe nội dung của người nói mà còn hiểu sâu hơn về cảm xúc, suy nghĩ và thông điệp ẩn sau lời nói đó. Người lắng nghe chủ động luôn có một thái độ tích cực, tập trung vào người nói và phản hồi lại một cách có ý nghĩa.

Không giống như lắng nghe thụ động, nơi người nghe chỉ đơn giản tiếp nhận âm thanh mà không thực sự tham gia vào cuộc trò chuyện, lắng nghe chủ động đòi hỏi sự chủ động trong việc giải mã thông tin. Điều này bao gồm việc duy trì sự chú ý, không bị phân tâm, và đôi khi là đưa ra những câu hỏi hoặc phản hồi để khẳng định rằng bạn hiểu đúng ý của người nói.

2. Tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe chủ động

Trong một thế giới đầy bận rộn và áp lực, kỹ năng lắng nghe chủ động ngày càng trở nên quan trọng. Việc lắng nghe chủ động không chỉ giúp bạn hiểu rõ hơn về những gì người khác nói mà còn tạo ra sự kết nối chặt chẽ giữa các bên. Đặc biệt trong giao tiếp cá nhân hoặc chuyên nghiệp, kỹ năng này giúp:

• Tạo dựng lòng tin: Khi người nói cảm thấy bạn thực sự lắng nghe và thấu hiểu, họ sẽ có xu hướng tin tưởng bạn hơn. Điều này đặc biệt quan trọng trong các mối quan hệ cá nhân cũng như trong môi trường công việc. Đối tác, đồng nghiệp hoặc cấp trên sẽ cảm thấy được tôn trọng và chia sẻ nhiều hơn nếu họ nhận thấy bạn lắng nghe họ một cách chủ động.

• Tăng cường sự thấu hiểu: Lắng nghe chủ động giúp bạn hiểu rõ hơn về ngữ cảnh, cảm xúc và quan điểm của người khác. Thay vì chỉ nghe những gì được nói ra, bạn sẽ học cách nắm bắt những thông tin không lời, chẳng hạn như giọng điệu, ngôn ngữ cơ thể và cảm xúc ẩn sau lời nói.

• Giảm hiểu lầm: Nhiều hiểu lầm trong giao tiếp xuất phát từ việc không lắng nghe hoặc lắng nghe một cách hời hợt. Khi bạn lắng nghe chủ động, bạn có thể xác minh lại thông tin, đặt câu hỏi làm rõ, từ đó giảm thiểu tối đa những sai lệch trong việc truyền đạt thông điệp.

• Cải thiện mối quan hệ: Kỹ năng lắng nghe chủ động giúp củng cố mối quan hệ giữa bạn và người khác. Người khác sẽ cảm thấy được quan tâm và tôn trọng khi bạn dành thời gian và sự chú ý để thực sự hiểu họ.

3. Các bước để lắng nghe chủ động hiệu quả

Lắng nghe chủ động không phải là một kỹ năng tự nhiên mà chúng ta cần rèn luyện và phát triển. Dưới đây là một số bước giúp bạn lắng nghe chủ động hiệu quả hơn:

a. Tập trung vào người nói

Để lắng nghe chủ động, việc tập trung hoàn toàn vào người nói là rất quan trọng. Điều này có nghĩa là bạn cần:

• Loại bỏ các yếu tố gây xao nhãng, như điện thoại, máy tính, hoặc các hoạt động xung quanh.

• Duy trì giao tiếp bằng mắt để tạo sự kết nối với người nói.

• Thể hiện rằng bạn đang chú ý thông qua cử chỉ, chẳng hạn như gật đầu hoặc mỉm cười để khuyến khích họ tiếp tục chia sẻ.

b. Không ngắt lời

Một trong những nguyên tắc cơ bản của lắng nghe chủ động là không ngắt lời. Khi bạn ngắt lời người khác, điều này không chỉ thể hiện sự thiếu tôn trọng mà còn khiến họ cảm thấy bạn không quan tâm đến những gì họ đang nói. Hãy lắng nghe toàn bộ thông điệp trước khi phản hồi.

c. Sử dụng câu hỏi làm rõ

Khi bạn chưa chắc chắn về điều mà người nói đang truyền tải, hãy sử dụng câu hỏi để làm rõ. Việc đặt câu hỏi không chỉ giúp bạn hiểu rõ hơn mà còn thể hiện rằng bạn đang thực sự quan tâm đến thông điệp của họ. Ví dụ, bạn có thể hỏi: “Bạn có thể nói rõ hơn về điều này không?” hoặc “Ý của bạn là... đúng không?”

d. Phản hồi tóm tắt

Sau khi người nói chia sẻ, hãy thử tóm tắt lại những gì bạn đã nghe để xác nhận rằng bạn đã hiểu đúng. Ví dụ, bạn có thể nói: “Vậy điều bạn đang nói là...”. Việc phản hồi tóm tắt không chỉ giúp đảm bảo rằng bạn đã nắm bắt được thông tin mà còn cho thấy bạn thực sự lắng nghe.

e. Hiểu cảm xúc của người nói

Lắng nghe chủ động không chỉ dừng lại ở việc hiểu ý nghĩa của từ ngữ mà còn bao gồm việc hiểu rõ cảm xúc của người nói. Hãy chú ý đến giọng điệu, biểu cảm khuôn mặt và ngôn ngữ cơ thể của họ để nhận biết cảm xúc ẩn sau lời nói. Việc này giúp bạn thấu hiểu sâu sắc hơn và đưa ra phản hồi phù hợp.

4. Cách lắng nghe chủ động giúp xây dựng lòng tin và sự thấu hiểu

Lòng tin trong giao tiếp được xây dựng dựa trên sự tôn trọng và thấu hiểu lẫn nhau. Khi bạn lắng nghe một cách chủ động, bạn không chỉ giúp người nói cảm thấy được lắng nghe mà còn tạo cơ hội để cả hai bên hiểu nhau sâu sắc hơn. Điều này đặc biệt quan trọng trong các mối quan hệ công việc, gia đình, hoặc các mối quan hệ tình cảm.

Ví dụ, trong môi trường công việc, khi bạn lắng nghe một đồng nghiệp chia sẻ về những khó khăn họ gặp phải, họ sẽ cảm thấy rằng bạn hiểu và đồng cảm với họ. Điều này không chỉ giúp giải quyết vấn đề mà còn tạo ra sự đoàn kết và tăng cường hiệu suất làm việc nhóm.

Trong các mối quan hệ cá nhân, việc lắng nghe chủ động giúp bạn và đối tác hiểu rõ hơn về cảm xúc, mong muốn và kỳ vọng của nhau. Điều này giúp giảm bớt các mâu thuẫn, cải thiện sự gắn kết và tạo dựng một mối quan hệ bền vững.

Tham khảo một số kỹ năng cần thiết:

 Kỹ năng kiểm soát cảm xúc 

Kỹ năng giao tiếp

Kỹ năng quản lý thời gian

Kỹ năng giải quyết vấn đề

Fanpage: VTC Office